ٹل دا کپتان

شِو دی نوراں

اک سی نوراں۔ اپنے برہا دے سلطان شِو کمار بٹالوی دی نوراں۔ اک من چلا اوہنوں پیار دی پینگھ دا ہوُٹا دوا کے تے فیر دغا دے گیا سی۔ سوہنیو سجنو پیار دی سٹ ڈونگھی ہوندی اے۔ ایہہ بندہ ماردی نئیں، بس رت پی، چم چچوڑ تن دا خالی سرکنڈا چھڈ جاندی اے۔ عالم لوہار نے باراں ماہ وچ گایا تے ہے

آکھن کس آزار نے مار سُٹی
رتی رت نہ دکھدی چم اندر

ساڈے شِو دی نوراں دا عاشق وی جوک بن کے اس دا لہو پی گیا تے ’زخمی کرکے نیناں دی نیند‘ سُٹ گیا۔ دغا باز عاشق چام چڑک دی جونے آؤندے نیں تے ہک نال چمبڑ جد لہو نوں ڈنگ لین تے سریر وچ برف گھول لیکھاں تے سواہ مل جاندے نیں۔ ساڈے شِو دی نوراں دے دل تے وی سٹ وجی تے اوہ وی اپنے سواہ رنگے دل نوں قبر دی ڈھیری وچ دب گرجھ بن روز نویں شکار تے جھپٹا مارن نوں پھرن لگ پئی

روز اس قبر تے آیا کرے
بال کے دِیوا تے مُڑ جایا کرے
نُوراں اس دا ناں، پر دل دی سیاہ
سیاہ ہی برقعہ ریشمی پایا کرے
آکھدے نیں وچ جوانی گرجھ اوہ
نت نواں دل مار کے کھایا کرے
کٹدی اک رات اوہ جس آلھنے
عُمر بھر پنچھی اوہ کُرلایا کرے
بُھورے بُھورے کیس تے مکھڑے دا تِل
ساری بستی ویکھ للچایا کرے
بدل جاندا رُخ ہواواں دا تدوں
ہیک لمی لا کے جد گایا کرے
سڑ کے رہ جایا کرے دنداسڑا نال ہوٹھاں دے جدوں لایا کرے
دُھکھن لگ جایا کرن کلیاں دے دل
شربتی جد نین مٹکایا کرے

میں ایہہ اکھر پڑھ سوچیں پے گیا کہ کچی عمرے جنہاں نوراں نوں عاشق یا فیر حیاتی دغا دے جاوے تے اونہاں دی اکو جیہی قبر، اکو جیہا مزار بندا اے جتھے اوہ اکلی بہہ ہجراں دے سُوت کتدیاں دے رات دن وچھڑیاں یاداں دے گاہ گاہندیاں رہندیاں نیں۔ ایہہ سوچ کجھ اس کارن وی من وچ کُھبی کہ میں بانٹھی دے قبرستان وچ اک جوان کُڑی دی قبر ویکھ لئی سی۔ جتھے جد ہنجواں دے ہار دفنائے گئے ہون گے تے شِو دے اکھراں دے انوسار نیڑے اک کھوُہ وی کُھدوایا گیا ہوئے گا۔

بامتے دی سواری، بانٹھی دی کملی دا بودیاں والڑا

گجرات دے بس سٹینڈ توں جتھوں کوٹلہ بھمبر دیاں ویگناں چلدیاں نیں میں اپنے نمبر دی ویگن وچ بیٹھا کنڈیکٹر نوں کہن ڈہیا سی کہ مینوں بانوتے دا ٹکٹ کٹ دیوے۔ اوہ سر کھرکن لگ پیا کہ بانوتہ کتھے وے۔ ’مہسم توں اوراں روڈ دے سجے پاسے جتھے مڈل سکول اے‘۔ ہالے وی اونہوں سمجھ نہ لگی کہ میں کیہڑے بانوتے دی گل پیا کرداں۔ ’اوہوای جتھے فوجیاں نے ڈیرے لائے نیں‘ ؟؟؟
’ایہہ بھائی ہوراں نے بامتی جانا اے‘، سواریاں وچوں کوئی بولیا، ’بانٹھی دے نال آلا بامتہ‘۔
فیلڈ ایریا وچ ڈیرا لائے سال پچھوں ایہہ پہلی وار سی کہ میں فوجی گڈی تے نئیں بلکہ سول ویگن دی سواری بن کے کراچیوں چھٹی کٹ کے گجرات دے کیمپ ایریے نوں پرتن ڈہیا سی۔ اوس دن سمجھ لگی کہ نقشیاں اتے چھپے تھاواں دے سرناویں تے مقامی بولی وچ تھاں مقام دے ناؤں بڑے فرق ہوندے نیں۔ جہیڑا ساڈے نقشیاں تے کاغذاں وچ بانوتہ سی اوہ اصل وچ بامتہ اے۔ گجرات توں کوٹلہ روڈ اتے مہسم دے اڈے توں پہلاں بانٹھی دا ہمسایہ بامتہ۔

کئی ورہیاں پہلے دی گل اے جدوں فوج دا اک کپتان بامتے وچ تنبو تان ڈیرا لاکے بیٹھا سی۔ توپاں تے امنیشن سجے کھبے کھلار دیہاڑی ایس مورچے توں اوس مورچے تک آؤندے جاندے، میس دی چاء تے لنگر دے بوندی سموسے چکھدے کھاندے، تے شامیں والی بال تے ہتھ سدھے کردے میں کئی وار شہیداں دے دربار توں سڑک پار بامتہ تے بانٹھی دے سانجھے قبرستان تھانڑیں لنگھدا سی۔ سڑکے سڑکے تردیاں یا فیر جیپ دے موہرے بیٹھیاں ایک جوان قبر نظر پیندی سی۔ بانٹھی دی اک کُڑی اوتھے سُتی سی۔ رات نوں کدی کدی جدوں باقی قبراں تے دیوے بلدے تے اوس کتبے تے وی کدی چانن تے باقی راتاں نوں ہنیرا ہوندا۔
دہاڑی مورچیاں توں میس، اوتھوں لنگر تے والی بال گراؤنڈ آؤندیاں جاندیاں بامتہ تے بانٹھی دے سانجھے قبرستان وچ اک جوان قبر دے بلدے دیوے تے میں وی دوحرف دعا دے کھلار چھڈدا سی۔ خورے کی بیتی ہئو، پر جیہڑے جوانیاں مانڑن توں پہلاں ٹُرویہندے نیں اونھاں دے دُکھ تے سانجھے ہوندے نیں۔

فیلڈ ٹریننگ مک گئی ٹینٹ پٹّے گئے تے ٹل دا کپتان وی گجرات نوں اللہ بیلی کر کوہاٹ ول پرت گیا۔ مٹی دی اوہ ڈھیری جہیڑی بانٹھی دے آہنڈ گواہنڈ سی اوتھے ای رہ گئی تے ہالے وی اوتھے ہی ہونی اے۔ کئی ورہیاں بعد جد میں شِو دی نوراں پڑھی تے مینوں بانٹھی تے بامتے دی یاد آئی۔

۔۔۔
آکھدے نیں اج وی کوہ قاف توں
نہاون آوے روز اک پریاں دی ڈار
بالدی اوس قبر تے اوہ نت دیا
روندی رہندی رات دن زُلفاں کھلار
اوس راہے جو وی راہی لنگھدا
جھلیاں وت پُچھدی اُس نوں کھلار
ڈِٹھاجےکِتے میرا بودیاں والڑا
نیلے نیناں والڑا کِتے اوہدا یار؟
آکھدے نیں سال کئی ہوندےچلے
اوداں ای اج تیک اوہ دِیوا بلے
جدکدے وی تیز وگدی ہے ہوا
وِچ ہواواں مہک جہی اِک آ رَلے
ہچکیاں دی اج وی آوے آواز
قبر نیڑے جے کوئی عاشق کھلے
ہراماوس دی انھیری رات نوں
آکے اوتھے بیٹھدے نیں دل جلے
لے کے اس دیوے وچوں بُوند اک تیل دی
یار دے ہوٹھاں تے ہر کوئی ملے
روندے لا کے ڈھاسنا اس قبر نال
ہجر دی دُھونی جنہاں دے ہڈ گلے
دُور اُس وادی وچ اوہ ٹبیاں توں پار
نال میرے جے کوئی اج وی چلے
لُڑچھے پئی اج تیک وی نوراں دی رُوح
اوداں ای اج تیک اوہ دِیوا بلے

سجنو تے بیلیو، گجرات توں پرے، مہسم دے سٹاپ توں اِس پار، کئی سال توں بلدے دیوے دے نال جد تیز ہواواں دی مہک آ رلدی اے تے نہاون آئی اوتھے رُکی اک پریاں دی ڈار آؤندے جاندے راہیاں نوں کھلار ہالے وی پُچھدی اے، ’دیکھیا جے کتے بانٹھی دی کملی دا بودیاں والڑا!‘
کدی اج وی اوس راہ نوں پریتے تاں ٹُر ویکھیے کہ بانٹھی دی نوراں دی قبر تے اج تیکر اوہ دیوا بلدا اے کہ نئیں ۔۔۔